De Schijf van Vijf

Het Voedingscentrum heeft een model ontwikkeld dat laat zien wat gezond eten nou eigenlijk is. De Schijf van Vijf bestaat uit 5 vakken, met in elk vak andere producten. Volgens de Schijf van Vijf eet je gezond als je alleen producten eet die in de Schijf staan, elke dag uit ieder vak de juiste hoeveelheid eet en goed varieert. In deze blog ga je meer lezen over de 5 vakken van de Schijf van Vijf.

Groente en fruit

Het eerste vak van de Schijf van Vijf is groente en fruit. Deze verlagen het risico op verschillende ziektes en zitten vol met vitamines, mineralen en vezels. Het advies is om elke dag 250 gram groente en 200 gram fruit te eten. Veel mensen vinden het moeilijk om veel groente en fruit te eten. Het is dan belangrijk dat je een vast moment neemt dat je iets van groente of fruit eet. Bijvoorbeeld als tussendoortje op het werk of tijdens de lunch. Als je dit iedere dag doet wordt het eten van groente en fruit een gewoonte. Er wordt geadviseerd om goed af te wisselen in groente en fruit, want niet alle producten bevatten dezelfde voedingsstoffen.

Wat telt niet mee binnen groente en fruit in de Schijf van Vijf?

Alles waar suiker of zout aan toe gevoegd is telt niet mee. Kant-en-klare soepen uit de winkel tellen bijvoorbeeld niet mee, ook al is het een groentesoep. Ook olijven behoren niet tot de Schijf van Vijf vanwege het zout. Verder is kokos een uitzondering, want deze staat niet in de Schijf van Vijf door de grote hoeveelheid verzadigd vet dat het bevat.

Oliën en etten

Het volgende vak van de Schijf van Vijf is het vak oliën en vetten. Deze zijn belangrijk, omdat ze het risico op hart- en vaatziekten verminderen. Ook bevatten ze veel vitamines die je lichaam nodig heeft. Vet is de bouw- en brandstof voor je lichaam. Maar vet is een ingewikkelde stof, het bevat namelijk verzadigd en onverzadigd vet. Deze vetten bevinden zich beide in een product met vet. Het is belangrijk om producten met veel verzadigd vet te vervangen door producten met onverzadigd vet. Onverzadigd vet levert namelijk essentiële vetzuren die je lichaam niet zelf kan maken maar wel nodig heeft voor een goede gezondheid.

Welke vetten zitten niet in de Schijf van Vijf?

Vetten die hard zijn zoals roomboter en harde margarine zitten niet in de Schijf van Vijf. In deze producten zitten veel verzadigde vetten. Deze vetten zorgen voor een verhoogt LDL-cholesterol in het bloed. Een te hoog LDL-cholesterol is niet goed voor de bloedvaten.

Vis, peulvruchten, vlees, ei, noten en zuivel

In het derde vak van de Schijf van Vijf zitten verschillende soorten producten. Er wordt geadviseerd ongeveer 1 keer in de week vis te eten. Door het eten van vis verlaag je namelijk het risico op hart- en vaatziekten. Door 1 keer in de week peulvruchten te eten zoals linzen en bruine bonen verlaag je het LDL-cholesterol wat helpt om je bloedvaten gezond te houden. Als je geen vlees eet zit je goed in de Schijf van Vijf. Eet je toch vlees? Probeer dan maximaal 500 gram per week te eten. Probeer in een week ook ongeveer 2 of 3 eieren te eten. Vlees en eieren bevatten namelijk ijzer en vitamine B12. Ook in zuivel zit vitamine B12. Net zoals peulvruchten verlagen noten het LDL-cholesterol gehalte, dit komt doordat noten onverzadigde vetten bevatten. Het advies is om elke dag een handje noten te eten, er vitten veel calorieën in dus daarom is een handje genoeg.

Wat valt in dit vak niet binnen de Schijf van Vijf?

Alle soorten bewerkt vlees horen niet in dit vak thuis. Hiermee worden bijvoorbeeld hamburgers, worst en ham bedoeld. Ook producten met te veel verzadigde vetten, zout en suiker kunnen buiten de Schijf van Vijf vallen.

Brood, graanproducten en aardappelen

In het vierde vak vind je brood, graanproducten en aardappelen. De meeste mensen eten al genoeg uit dit vak, maar er is altijd ruimte voor verbetering. Door het eten van twee opscheplepels volkoren graanproducten of 3 volkoren boterhammen per dag, verminder je het risico op hart- en vaatziekten, diabetes en darmkanker. Graanproducten en brood leveren daarnaast ook veel energie en voedingsstoffen. Aardappelen zijn geen volkorenproducten, maar leveren veel vezels en bevatten vitamine C en vitamine B6. En brood is de belangrijkste bron van jodium. Dus als je geen brood eet is het vaak lastig om genoeg jodium binnen te krijgen.

Wat valt niet onder brood, graanproducten en aardappelen niet in de Schijf van Vijf?

Alle witte graanproducten vallen niet binnen de Schijf van Vijf. En sommige bruine volkoren producten vallen er ook buiten, doordat er te veel suiker, zout of verzadigd vet inzit.

Water, thee en koffie

In het laatste vak van de Schijf van Vijf zit water, thee en koffie. Aan volwassenen wordt het advies gegeven om elke dag ongeveer 2 liter water te drinken. Dit is belangrijk om je hierdoor vocht binnenkrijgt. Dit vocht heb je nodig, omdat je het ook veel verliest op een dag door bijvoorbeeld te zweten en ademen. Net zoals bij het vak van groente en fruit, kun je het beste vaste momenten maken dat je iets doet drinken. Dit zorgt voor een gewoonte en zo kom je niks te kort. Water is ook goed voor je tanden. Je kunt kraanwater drinken, maar ook bronwater en mineraalwater staan in de Schijf van Vijf. Koffie staat in de Schijf van Vijf omdat het bijna geen calorieën bevat, maar drink het wel beperkt.

Wat valt er niet binnen het vak water, thee en koffie?

Alle dranken die suiker bevatten horen niet in de Schijf van Vijf. Ook vruchtsappen en zuiveldranken met veel suiker horen er niet bij. En light- of zero frisdranken tasten altijd nog je tanden aan dus daarom zitten deze ook niet in de Schijf van Vijf. Alcoholische dranken en koffie uit cafetaria staan er ook niet in.

Als je veel sport heeft je lichaam extra eiwitten nodig. Je zult dus iets moeten eten waar veel eiwitten inzitten. In deze blog vind je hier meer informatie over.